بررسی قتل و ایراد ضرب و جرح در حکم شبه عمد در قانون مجازات اسلامی

با عنایت به آنچه در طی رساله گذشت نتیجه می گیریم که عنوان قتل و یا ایراد ضرب و جرح در حکم شبه عمد برای اولین بار در تبصره 3 ماده 295 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1370 پیش بینی شده است . قتل در حکم شبه عمد در مقایسه با قوانین سابق، منطبق با ماده 177 قانون مجازات عمومی است که دقیقا همانند تبصر 3 ماده 295 با احراز وقوع خطای جزائی و تحقق رابطه علیت بین خطای مذکور و قتل حاصله از ناحیه مرتکب ، مصداق پیدا می کرد. ماده مذکور مقرر می داشت : "در صورتی که قتل غیرعمدی به واسطه بی مبالاتی یا بی احتیاطی یا اقدام به امری که مرتکب در آن مهارت نداشته یا عدم رعایت نظامات دولتی واقع شود به حبس تادیبی از یک تا سه سال محکوم خواهد شد به علاوه ممکن است مرتکب از پنجاه الی پانصد تومان غرامت نیز محکوم کند". هدف قانونگذار جمهوری اسلامی ایران از وضع و پیش بینی عنوان مذکور را می توان به صورت زیر خلاصه کرد: -1 محدود کردن دایره شمول قتل و یا ضرب و جرح خطئی محض در مواردی که توام با خطای جزائی است . -2 الزام اشخاص به رعایت احتیاط و مراقبت در اموری که به آنان محول شده است . زیرا گاهی اوقات ، مرتکب بر حفظ جوانب احتیاط و انجام مواظبت های لازم قدرت دارد معذالک بی توجهی و اهمال از خود نشان می دهد و در این رهگذر موجب آسیب دیگری می شود. -3 خاتمه دادن به اختلاف نظرهای موجود و رویه ناهمگون محاکم در خصوص نوع و مدت زمان پرداخت دیه و مسئولیت پرداخت آن که در نتیجه رویه یکسان اتخاذ و از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون، دیه بعهده مرتکب و ظرف مدت دو سال صورت می پذیرد. -4 رفع مشکل در خصوص تطبیق خصوصیات این نوع از قتل و ضرب و جرح با تعریف پیش بینی شده از طرف قانونگذار جمهوری اسلامی ایران که قتل و ضرب و جرح را سه نوع عمد، شبه عمد، خطای محض دانسته است .